บรรลุปฐมฌานในวันแรกนาขวัญ

            เมื่อสิทธัตถราชกุมารทรงเจริญวัย มีพระชนมายุได้ ๗ พรรษา
พระเจ้าสุทโธทนะ ได้รับสั่งให้ขุดสระโบกขรณีขึ้น ๓ สระ ภายในบริเวณพระราชนิเวศน์

            ครั้นถึงวันจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ   พระเจ้าสุทโธทนะเสด็จเข้าสู่สถานที่
มณฑลพิธีกระทำการแรกนาขวัญ  โปรดให้พระราชกุมารเสด็จไป  โดยมีพระพี่เลี้ยง
นางนมทั้งหลายคอยเฝ้าปรนนิบัติ  ครั้นพิธีแรกนาขวัญเริ่มขึ้น พวกพี่เลี้ยงนางนม
ต่างพากันออกไปดูพิธีแรกนาขวัญกันหมด

            พระราชกุมารเสด็จไปประทับอยู่ใต้ร่มต้นหว้าลำพังพระองค์เดียว  ประทับนั่ง
สมาธิเจริญอานาปานสติกรรมฐานเกิดความสงบสงัดจนได้บรรลุปฐมฌาน
พอเวลาบ่าย เงาต้นไม้ทั้งหลายเบี่ยงเบนไปตามแสงตะวันทั้งหมด แต่เงาของต้นหว้า
ต้นนั้นยังคงอยู่เหมือนเดิม  เสมือนหนึ่งเป็นเวลาเที่ยงวัน  มิได้เอนไปตามแสงตะวัน
ดังต้นไม้อื่น ๆ ปรากฏเป็นอัศจรรย์ยิ่งนัก

           พระเจ้าสุทโธทนะทอดพระเนตรเห็นความมหัศจรรย์เช่นนั้น จึงยกพระหัตถ์
นมัสการ

            ครั้นพระราชกุมาร มีพระชนม์เจริญวัย  สมควรจะได้รับการศึกษาศิลปวิทยาแล้ว
พระราชบิดาได้ทรงพาไปมอบไว้ในสำนักครูชื่อ “วิศวามิตร”
ได้ทรงศึกษาศิลปศาสตร์ ๑๘ ประการ จนจบสิ้น

ที่มาจากพระไตรปิฎก อรรถกถาและคัมภีร์ที่เกี่ยวข้อง

บทภาพยนตร์

ดนตรีประกอบ

สิทธัตถกุมาร
            เจ้าสองคนคงอยากจะไปดูพิธีแรกนาขวัญกันสินะ

สิทธัตถกุมาร
            วันนี้เสด็จพ่อรับสั่งให้ตกแต่งนคร จัดพระราชพิธียิ่งใหญ่ ปีหนึ่งจะได้เห็น
กันสักครั้ง พวกเจ้าไปดูเถอะเราจะนั่งเล่นอยู่แถวนี้ไม่ต้องเป็นห่วงหรอก

พี่เลี้ยง ๑
            ถ้าอย่างนั้นพวกหม่อมฉันขออนุญาตไปชมประเดี๋ยวเดียว เสร็จพระราชพิธีแล้ว
จะรีบกลับมานะเพคะ

บรรยาย
            เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะอยู่ตามลำพังท่ามกลางความสงบจึงนั่งสมาธิ จนบรรลุ
ปฐมฌาน ขณะนั้นเป็นเวลาบ่าย       เงาต้นไม้ทั้งหลายเบี่ยงเบนตามแสงแดด
แต่เงาของต้นหว้านั้นกลับมิได้เอนเอียงอย่างต้นไม้อื่นๆ

บรรยาย
            เมื่อพระพี่เลี้ยงกลับมาเห็นต่างพากันประหลาดใจ จึงนำความไปกราบทูล
พระเจ้าสุทโธนะให้ทรงทราบ พระองค์ได้รีบเสด็จมาทอดพระเนตรเห็นความอัศจรรย์

พระเจ้าสุทโธทนะ (เสียงก้องในความคิด)
            เมื่อวันที่ลูกของเราประสูติใหม่ๆ   อสิตดาบสมาเยี่ยมพิจารณาลูกของเรา
แล้วกราบแทบเท้าอย่างไม่คาดคิดเราก็ได้กราบไปครั้งหนึ่งด้วย    มาครั้งนี้ลูกของเรา
แสดงปาฏิหาริย์ให้เห็นอีก เราจะขอกราบเป็นครั้งที่สอง

ดนตรีประกอบ

บรรยาย
            เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะเจริญวัยมีพระชนมายุได้ ๗ พรรษา พระเจ้าสุทโธทนะ
มีรับสั่งให้เสนาอำมาตย์ขุดสระขึ้นสามสระภายในพระราชวัง.....
เพื่อให้พระโอรสเล่นสำราญพระทัยร่วมกับ พระสหายวัยเดียวกัน

บรรยาย
            ครั้นเจ้าชายเจริญวัยขึ้นพอสมควรจะได้รับการศึกษาศิลปวิทยาการ 
พระราชบิดาจึงทรงส่งให้ไปศึกษาที่สำนักครูชื่อ    วิศวามิตร  (อ่าน วิ-สะ-หวา) 
พระองค์ได้ทรงศึกษาศิลปศาสตร์ ๑๘ ประการจนเชี่ยวชาญ ในเวลาไม่นานนัก
...เป็นที่ประจักษ์แก่พระอาจารย์ที่ประสิทธิประสาทวิชาจนสิ้นความรู้
ของพระอาจารย์ที่จะสอนต่อไปอีก...

ดนตรีประกอบ